Luigi Mayer’in Gravürlerinde Osmanlı Dünyası

Nisan 26, 2017Şubat 23, 2019 Wikitarih

Luigi Mayer’in çalışmaları, 18. yüzyıl Osmanlı gravürleri içinde önemli bir yer tutar. 18. yüzyılın son çeyreğinde İstanbul’u ve Osmanlı Devleti içerisinde yer alan birçok bölgeyi gezen Mayer, geriye dönemin mimari ve sosyal yapısını yansıtan değerli eserler bırakmıştır. 1801 yılında itibaren İngiltere’de yayınlanan Mayer’in Osmanlı gravürleri Batı dünyasında büyük bir ilgi görmüştür.

Hayatı ve Osmanlı Topraklarındaki Çalışmaları

Luigi Mayer eserleriyle oldukça tanınan bir sanatçı olmasına rağmen hayatı hakkında ayrıntılı bilgi bulunmamaktadır. İtalyan ve Alman kökenli bir aileden gelmektedir. 1750’li yılların başında Almanya’da doğmuştur. Kesin doğum tarihi bilinmemektedir. Gençlik yıllarında İtalya’da yaşamıştır. Ünlü gravür sanatçısı Giovanni Piranesi’nin öğrencisidir.

Luigi Mayer, 1776’da İstanbul’a İngiliz Büyükelçisi olarak atanan Robert Ainslie’nin yakın arkadaşıydı. Kesin olmamakla birlikte, İstanbul’a Robert Ainslie ile birlikte geldiği tahmin edilmektedir. Robert Ainslie Doğu kültürlerine, tarihe ve antik dönemlere çok meraklı bir kişiydi. Osmanlı topraklarında bulunan tarihi eserleri resimlemesi için Luigi Mayer’i görevlendirdi ve harcamalarını karşıladı.

1794’e kadar Osmanlı topraklarını gezen Mayer başta antik dönem kalıntıları olmak üzere tarihi eserleri, şehirleri ve insanları resmetti. Gezdiği bölgeler arasında Batı ve Orta Anadolu, Kıbrıs, Suriye, Filistin, Mısır, Bulgaristan ve Romanya vardır. İstanbul’da İsviçre asıllı ressam Clara Barthode’la evlendi. 1794’e kadar İstanbul’da kalan Mayer çifti resim çalışmalarını birlikte sürdürdüler. Birlikte yaptıkları İstanbul’u farklı açılardan resmeden panorama resimleri ünlüdür. Bu resimlerin bazıları İstanbul Pera Müzesi’nde sergilenmektedir. Robert Ainslie’nin İstanbul’daki görevinin sona ermesiyle Luigi Mayer ve eşi, büykelçiyle birlikte İngiltere’ye döndü. İngiltere’de Doğu ve Osmanlı temalı resim çalışmalarına devam etti.

İngiltere’ye döndükten sonra, Osmanlı topraklarıyla ilgili resim çalışmalarını Mısır (1801), Filistin(1802) ve Osmanlı toprakları (1803) şeklinde üç ayrı cilt halinde yayınladı. Daha sonra üç ciltte yer alan Osmanlı gravürleri 1804’de tek cilt olarak da yayınlandı. Mayer 1803 yılında vefat etti.

1798’deki Napolyon’un Mısır Seferi ve Doğu Akdeniz’de Fransız-İngiliz mücadelesi sonrasında İngiltere’de başta Mısır olmak üzere Osmanlı devletinin doğu bölgeleri hakkında ciddi bir ilgi oluşmuştu. Mayer’in eserlerinin basımının bu döneme denk gelmesi çok satılmalarını ve tanınmalarını sağlamıştır.

Luigi Mayer’in Eserlerinde Osmanlı Gravürleri

Eserlerinde uzun süre kaldığı İstanbul önemli bir yer tutar. Eşiyle birlikte yaptığı panoramik İstanbul tablolarının yanı sıra, yayınladığı eserlerde yer alan mimari eserleri, sosyal yaşamı ve devlet görevlilerini resmeden gravürleri mevcuttur.

İstanbul Tablosu, Saltanat Kayığı Boğaz'ı geçerken. — Luigi Mayer ve Clara Barthold Mayer tarafından yapılan bir İstanbul tablosu. Saltanat Kayığı Boğaz’ı geçerken.

İstanbul gravürü, Tarabya'da eğlence — Tarabya’da eğlenen insanlar

Mayer gezdiği bölgelerdeki insanların yaşamlarını iyi bir biçimde gözlemlemiş ve eserlerine yansıtmıştır. Çalışmalarında Osmanlı taşrasının güzel bir tasviri bulmaktayız. Eserlerindeki Osmanlı gravürleri ayrıntılı ve canlı bir tablo sunmaktadır.

Osmanlı gravürü, Karamanlı oduncular — Karaman bölgesinde oduncular

Osmanlı gravürü. dans eden Bulgar köylüleri — Dans eden Bulgar köylüleri

Robert Ainslie’nin de etkisiyle, Mayer’in çalışmalarında antik kalıntılar önemli bir yer tutar. Eserlerinde Anadolu, Filistin ve Mısır bölgesindeki Eski çağ kalıntılarını resmetmiştir.