Teokratik Yönetim Nedir?
Bu yazıda Teokratik yönetim nedir? ve Teokratik devlet nedir? sorularının cevabını bulacaksınız.
KISACA ÖZET
Teokratik yönetim nedir? Teokratik devlet nedir?
Teokrasi; devletin ve hukuk kurallarının dini temellere dayandığı yönetim biçimidir. Teokratik yönetim; devletin anayasal yapısının oluşmasında, hukuk kurallarının belirlenmesinde, temel hak ve özgürlüklerin düzenlenmesinde teokrasi anlayışının hakim olduğu yönetim anlamına gelir. Teokratik yönetime sahip devlete teokratik devlet denir.
Teokrasi Nedir?
Teokrasi yönetimin dini temellere dayandığı ve din adamlarının elinde olduğu yönetim biçimidir. Teokraside devleti yönetenler ve hukuk kuralları meşruiyetini dinden alır. Teokratik kelimesi teokrasiye dayanan, teokrasi ile ilgili anlamlarına gelir.
Teokrasi kavramıyla ilgili daha geniş bilgi edinmek için şu yazımızı okuyabilirsiniz: Teokrasi nedir?
Teokratik Yönetim Nedir?
Teokratik yönetim; devletin anayasal yapısının, hukuk kurallarının belirlenmesinde , temel hak ve özgürlüklerin düzenlenmesinde teokratik anlayışın hakim olduğu yönetim anlamına gelir. Teokratik yönetime sahip devlete teokratik devlet denir.
Saf anlamıyla teokrasi din adamlarının yönetime hakim olduğu yönetim biçimidir. Siyasi bir yapılanma olarak devletin ortaya çıktığı ilk çağlarda bu tür siyasi yapılar oldukça yaygındı. Krallar baş rahip olarak din adamları sınıfının bir üyesiydi. Bazen krallara tanrısal nitelik atfediliyordu. Tanrı-kral ve rahip-kral kavramları bunu ifade der.
Tarihsel gelişim süreci içende din adamları ile yönetici sınıfı birbirinden ayrıştı. Böylece tam anlamı ile din devleti niteliği taşıyan, yani din adamları tarafından yönetilen devletler büyük ölçüde ortadan kalktı. Ancak bu durum teokratik devletin tarihe karıştığı anlamına gelmemektedir. Yüzyıllar boyunca din devlet ve yönetim yapısı üzerinde etkili bir unsur olarak devam etti. Teokrasinin bir çok özelliği devlet yapısında yaşamaya devam etti.
Tarihte teokratik nitelikler gösteren devletler daha çok teokratik monarşi şeklindedir. Monarşi tek kişinin yönetimine dayanan devlet biçimidir. Krallık, sultanlık, İmparatorluk, hakanlık, prenslik gibi yönetim biçimleri monarşi örnekleridir. Teokratik monarşi devlet yapısının ve hukuk kurallarının belirlenmesinde dinin belirleyici olduğu yönetim sistemidir.
Günümüzde Papalık Devleti (Vatikan) dışında, teokrasinin tüm özelliklerini gösteren devlet dünyada yoktur. Tarihte İtalya’da önemli devletlerden biri olan Vatikan günümüzde de bir devlet olarak varlığını sürdürmektedir. Vatikan’nın devlet başkanı Katoliklerin dini lideri olan papadır. Devlet yöneticileri de Katolik din adamlarından oluşur. Vatikan diğer nitelikleri açısından da günümüzdeki diğer devletlerden oldukça farklıdır. Yüz ölçümü çok küçüktür. Dünyanın alan itibariyle en küçük devletidir. Normal olarak diğer devletlerde bulunan birçok organ Vatikan’da yoktur.
Günümüzde Vatikan dışında ruhban sınıfı tarafından yönetilen devlet yoksa da, teokrasinin birçok özelliğine sahip devletler vardır. Örneğin otoriter bir monarşi rejimine sahip olan Suudi Arabistan birçok açıdan teokratik özellikler göstermektedir. Kendini “İslam Cumhuriyeti” olarak tanımlayan, parlamento ve seçilmiş devlet başkanı bazı demokratik kurumlara sahip olan İran’da da teokrasi anlayışı hakimdir.
Teokratik Yönetimin Özellikleri
Anayasa, yasalar ve diğer hukuk kuralları yönetime hakim olan dini anlayışa göre düzenlenir. Hukuk sistemi dini kurallara dayanır.
Yönetime hakim olan dini inanıştan kaynaklanan tartışılmaz ve değişmez dogmatik kurallar vardır. Devlet yönetimi ve hukuk sistemi bu kurallara göre .
Din adamlarının devlet yönetimi üzerinde önemli bir etkisi vardır.
Otoriter ve anti-demokratik özellikler gösterir. Yöneticiler genellikle demokratik seçimlerle iş başına gelmez. Seçimlerin olduğu ülkelerde de genellikle seçilenlerin üzerinde onları denetleyen dini bir otorite vardır.
Temel hak ve özgürlükler konusunda önemli kısıtlamalar vardır. Hakim olan dini anlayışa göre meşru görülmeyen hak ve özgürlükler garanti altında değildir. Özellikle din ve vicdan özgürlüğüyle ilgili sorunlar vardır. Farklı dini inanışa sahip insanların inançlarını yaşamaları önünde engeller vardır.
Özgürlükçü değildir. Yönetime hakim olan dini anlayışa uygun bulunmayan davranışlar, uygulamalar ve tercihler kısıtlanır ve yasaklanır.
Çoğulcu değildir. Yönetimin dini anlayışına aykırı bulunan fikir ve yaklaşımların ifade edilmesi ve örgütlenmesinin önünde kısıtlamalar vardır. Sadece din dışı yaklaşımlara değil, aynı dinin farklı yorumlarına karşı da müsamahasızdır.
Genellikle hukuk önünde eşitlik ve eşit vatandaşlık ilkelerine aykırı uygulamalara rastlanır. Özellikle yönetime hakim olan dini anlayıştan farklı inanç ve kanaatlere sahip olan kişilere karşı ayrımcı uygulamalar vardır.
Teokratik yönetim ile idare edilen ülkelerde eğitim sisteminde dini ve ideolojik eğitimin ağırlığı vardır. Eğitimin temel amacı hakim din anlayışına uygun bireyler yetiştirmektir.